Хазара нарыг монгол нүүлгэн суурьшуулах асуудал дээр биднээс шалтгаалахгүй хөндлөнгийн боломжууд байна .
Үүнийг би ямар жишээн дээр хөндөж гаргаж ирж байна вэ гэхээр.
Монголыг АНУ өөрийн улс төр, эдийн засгийн сонирхолын хүрээнд оруулсан энэ нь ойрхи дорнодын улсууд , үүнд Иран ,Афганистан улсуудад амэрикаас харилсах бодлогод нөлөөлж байна.
Энэ амэрик Афганистаны харилцаа, Амэрик Ираны Харилцааг нилээд судлах хэрэгтэй.
2005 оноос өнөөдрийг хүртэл Монгол Америкийн стратегийн шинэ чиг хандлага нь ямар түвшинд хүрсэнийг монгол дах амэрик элчингын вэбийн архиваас уншихад л хангалттай.
1999 оноос 2005 онд монгол амэрикийн харилцаа ямар байсныг энд дурьдахгүйгээр шүү.
Өнөөдөр Афганистан улсын Хазара нарыг Бушын засгын газрын үед стратэгийн түншээрээ сонгосны дүнд Хазара хүмүүсийн амьдралд эргэлт гарсан юм.
1990 ээд онд Өнөөдрийн Оросын холбооны улсуудын задрал хүчтэй явагдахад Амэрикийн нэгдсэн улсын бодлого хүчтэй нөлөөлсөнийг ч дурьдах нь бий.
жишээлхэд Казакстан улсыг амэрикүүд маш их дэмжиж байна.
Тэр үед яав монгол дахь Казакууд Казакдаа эргэн нэгдсэн , үүнд дан ганц Казакуудыг өөрсдийн хүчин чармайлт байгаагүй юмаа.
Баянөлгий аймагт Амэрикүүд онцгой анхаарал хандуулж байсан үүний ч үр нөлөө байгаа том улсын том бодлого гэж.
Хэрвээ өнөөдрийн Амэрикийн Харилцаа тэргүүн дээд хэмжээнд хөгжсөн нөхцөлд ирээдүйд Манай монгол улс Орос Хятадын өөдөөс ч үг хэлэх бардам хүчтэй болох юм.
Амэрикийн эвсэлийн 32 орны тоонд Монгол улс багтсан байна.
Амэрикийн нэгдсэн улс бид ардчилалын төлөө явж байна гэж яридаг ч угтаа дэлхийд энэ улсын эрх ашгын асуудал яригдаж байгаа , энэ ч утгаараа Монголыг одоогын байгаа хүн ам дээр Афган Ираны монголчуудыг монголд нүүлгэн суурьшуулах дээр нөлөөлөл үзүүлж болох юм.
Бидний монголын одоогийн 2 сая 800 мянган хүн хөгжлийн хувьд их тоо бишээ бидэнд ахиад 5 сая хүн хэрэгтэй тэгэж байж , Орос Хятадын өмнө бардам байх концэптс үүсч байна.
Энэ бол миний уян дүгнэлт байлаа.
Monday, October 26, 2009
Иран улсад 1 сая орчим Хазара монголчууд амьдардаг.
Эдгээр Хазара монголчуудаа эцэг өвгөдийн нутагт авчирхад ямар саад бэрхшээл учирч болох вэ ?
Би Иран Монголын Харилцаа ямар төвшинд байгаа талаархи мэдээлэлийг энд оруулж байна.
Мэдээлэл бүр хойно хойноосоо гинжин холбоос үүсгээд явах болно.
Би Хазара Монголчуудтай холбоотой мэдээлэл олж болох бүх сувгыг ашиглах болно.
Олдсон мэдээлэл бүрээ энд нийтэлнэ.
Лалын Бvгд Найрамдах Иран Улс
Дипломат харилцаа тогтоосон огноо: 1971-05-20
МОНГОЛ, ИРАНЫ ХАРИЛЦАА
1971 оны 5 дугaaр сaрын 20-нд Монгол, Ирaны хооронд дипломaт хaрилцaa тогтоосон. Ирaны Ерөнхий сaйд А. А. Ховейдагийн урилгaaр БНМАУ-ын сaйд нaрын Зөвлөлийн дaргa Ю.Цэдэнбaл 1973 оны 11 дүгээр сарын 24-29-нд Ирaнд aлбaн ёсны нaйрсaг aйлчлaл хийсэн. Айлчлалын дүнд хоёр орны харилцаа болон олон улсын харилцааны асуудлаар хоёр талын баримтлах үндсэн зарчмуудыг тусгасан хaмтaрсaн Тунхaглaл, мөн соёлын сaлбaрт хaмтрaн aжиллaх тухaй хэлэлцээрт гарын үсэг зурсан.
БНМАУ-ын Засгийн газрын урилгаар Ирaны Ерөнхий сaйд А.А.Ховейдa 1976 оны 7 дугаар сарын 9-13-нд Монголд aлбaн ёсны aйлчлaл хийсэн. Тэрээр Ардын Их Хурлын Тэргүүлэгчдийн дарга Ю.Цэдэнбалтай албан ёсны хэлэлцээ хийж, айлчлалын эцэст БНМАУ-ын Засгийн газар, Ираны хааны Засгийн газрын хооронд эдийн зaсaг, худaлдaa, шинжлэх ухaaн-техникийн тaлaaр хaмтрaн aжиллaх тухaй хэлэлцээрт гарын үсэг зурж, айлчлалын дүнгийн талаар хaмтaрсaн мэдэгдэл гaргaсaн.
Иранд 1979 оны 2 дугаар сард хувьсгал гарч, Ираны Шахыг түлхэн унагаж, хуучин хаант дэглэмийг халж, түр Засгийн газар байгуулагдахад түүнийг манай тал албан ёсоор хүлээн зөвшөөрч, дээд хэмжээнд баяр хүргэсэн цахилгаан утас илгээсэн. Мөн хоёр орны үндэсний баяр болон бусад чухал тэмдэглэлт ойг тохиолдуулан хоёр орны удирдагчид, ГХЯ-ны сайд нар харилцан баяр хүргэсэн илгээлт, цахилгаан утас жил бүр солилцдог уламжлалтай.
ЛБНИУ-ын Гадаад хэргийн яамны хэлтсийн дарга Расул Мувахедиян тэргүүтэй төлөөлөгчид 1990 оны 8 дугаар сарын 4-8-нд манай улсад айлчилж, ГЯЯ, ХХАAЯ, Соёлын яам, ШУА-ын удирдлагатай уулзаж, хоёр талын харилцаа, хамтын ажиллагааны асуудлаар санал солилцсон. Ираны талын урилгаар “Монгол газрын тос” пүүсийн төлөөлөгчид 1990 оны 12 дугаар сард Иранд айлчилж, манай газрын тосны анхны хуулийг боловсруулахад Ираны нефтийн салбарын мэргэжилтнүүд үнэтэй зөвлөлгөө өгч байсан.
1996 оны 9 дүгээр сарын 24-нөөс 10 дугаар сарын 3-ны өдрүүдэд Улаанбаатар хотноо болсон Дэлхийн цаг уурын байгууллагын Азийн бүсийн холбооны 11 дүгээр чуулганд Ираны Зам, тээврийн яамны нэгдүгээр орлогч сайд доктор А.М.Ноориани ирж оролцсон. Энэ үеэр А.М.Ноориани, манай Байгаль орчны сайд Ц. Адъяасүрэн нар хоёр талын хамтын ажиллагааны зарим асуудлаар санал солилцож, харилцан ойлголцох тухай Санамж бичигт гарын үсэг зурсан. Ираны цаг уурын байгууллагаас 1997 оны 9 дүгээр сард зохион явуулсан олон улсын курст манай улсаас 2 хүн оролцсон. 2000 оны 9 дүгээр сард Нью Йорк хотноо болсон Мянганы Чуулганы үеэр Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Н.Багабанди ЛБНИУ-ын Ерөнхийлөгч Мохаммед Хатамитай уулзаж хоёр орны харилцаа, хамтын ажиллагааны талаар санал солилцсон.
Хоёр тал элчин сайд нараа гуравдах орноос хавсарган томилж ирсэн. Ираны тал манай улсад суух элчин сайдаа 1973, 1975, 1981, 1988, 1992 онд Москвагаас, 1997 оноос Бээжингээс хавсарган томилж ирлээ. Манай тал Иранд суух элчин сайдаа 1973 онд Прагаас, 1991 онд Белградаас, 1995 оноос Бээжингээс, 1997 оноос Москвагаас тус тус томилон ажиллуулж байна. Ираны ГХЯ-ны Улс төр, олон улсын судалгааны хүрээлэнгийн ерөнхий захирал Хажи Хусейни ШУА-ийн Ерөнхийлөгч Б.Чадраагийн урилгаар 1997 оны 4 дүгээр сарын 18-19-нд манай оронд айлчилж, манай ШУА, Ираны дээрх хүрээлэнгийн хооронд хамтын ажиллагааны хэлэлцээрт гарын үсэг зурсан.
2001 оны 4-5 дугаар сард Монголын ШУА-ийн Олон улс судлалын хүрээлэнгийн судлаач М.Хурметхан Ираны ГХЯ-ны дэргэдэх Улс төр, олон улс судлалын хүрээлэнд Монголын Эзэнт гүрэн, Ираны харилцааны талаар судалгаа хийсэн. Монгол, Ираны хооронд 1973 онд байгуулсан соёлын хэлэлцээрийн хүрээнд хоёр тал соёлын солилцооны 2 жилийн төлөвлөгөөг 1974, 1977 онд байгуулж, Ираны ГЯЯ-ны орлогч сайд тэргүүтэй соёлын төлөөлөгчид 1974 онд манай оронд айлчилсан байна. Ираны тал өөрийн оронд 1982, 1983, 1984 онд зохиогдсон олон улсын бөхийн чөлөөт болон сонгодог барилдаан, хүндийн өргөлтийн тэмцээнд манай тамирчдыг урьж байжээ. Манай тал ч Улаанбаатар хотноо жил бүр зохиогдож байсан “Интернационал” тэмцээнд Ираны бөхчүүдийг урж оролцуулдаг байжээ. Гэхдээ аль аль тал нь тэр бүр тамирчдаа илгээж чаддаггүй байснаа 1989, 1990 оноос хоёр талдаа зохиогдож буй олон улсын тэмцээнүүдэд тамирчдаа идэвхтэй оролцуулж эхлэх болжээ. Бээжингээс хавсран суух Ираны элчин сайд Ферейдоун Вердинежад 2002 оны 7 дугаар сарын 22-24-нд Монголд ирж ажиллан ИЖБ-ээ барьж, Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд, Гадаад хэргийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга, Газрын тосны Хэрэг эрхлэх газрын дэд дарга нартай уулзав. Эдгээр уулзалт ярианы үеэр Ираны тал Монголтой харилцаа хөгжүүлэх, харилцааг идэвхжүүлэх сонирхолтой байгаагаа мэдэгдэв. 2003 оны 2 дугаар сард Куала Лумпурт болсон Эвсэлд Үл Нэгдэх Хөдөлгөөний Дээд хэмжээний уулзалтын үеэр Монгол Улсын Ерөнхий сайд Н.Энхбаяр Ираны Ерөнхийлөгч Мохаммед Хатами-тай уулзаж хоёр талын харилцан сонирхсон асуудлаар санал солилцов. 2003 оны 12 дугаар сард Иранд газар хөдөлсний улмаас олон мянган хүний амь эрсдэж, эд материалын хохирол учирсантай холбогдуулан Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөс ЛБНИУ-ын Ерөнхийлөгч М.Хатами-д эмгэнэл илэрхийлсэн утас илгээж, Засгийн газраас хүмүүнлэгийн тусламж болгон 1000 ширхэг ноосон хөнжлийг Иранд хүргүүлсэн байна.
Мэдээлэлийн Эх Сурвалж энд дарна уу
Дэлхий даяар 18 сая хөх толбот “Монгол үндэстэн” амьдарч байна
Монгол гэхээр л бид зөвхөн Монгол улсад амьдран байгаа хүмүүсийг ойлгодог. Тэгвэл Их Эзэн Чингис хааны минь үр сад, нүүдэлчин удамтай монгол түмний тасархай дэлхий даяар тархан суурьшиж амьдарч байна. Дэлхийг эзэлсэн Эзэн Чингисийн байлдан дагууллын үеэс түүний үр удам, үндэс угсаа дэлхийд тархжээ. Уртын дуугаа уянгалуулж, элгэн саднаа санагалзан суух хөх толботой, босоо бичигтэй, эсгий туургатай монгол үндэстний суурьшин байгаа муж, тосгоноор явж судалгааны ажил хийж буй "Тархан суурьшсан монголчууд" ТББ-ын тэргүүн Ц.Санчиртай уулзаж ярилцлаа.
Хэдийгээр тэд орших газар тусдаа ч огших зүрх нэгтэй, монгол үндэстний мах цусны тасархай гэдгийг судлаач бүсгүй ард түмэндээ ойлгуулахыг зорьсон байна. Судлаачдын баг дайн самуун дэгдэж буй Афганийг хүртэл зорьж "Хазара" хэмээх монгол үндэстнүүдтэй уулзаад иржээ. Чингис хааны байлдан дагууллаас хойш ерөөсөө сэргэн мандалт болоогүй, төмрийн зэв, хүний яс хаа сайгүй байх тэр газар очиход хэдэн зууны тэртээ энэхүү газрыг сэрээсэн морин төвөргөөн, уухайн дуу чихнээ хадах шиг санагджээ. Мөргөлдөөн самууны дунд хазара эмэгтэйчүүдийн ядарсан царай, гунигтай харц, дарамт шаналал нь урьд өмнө нь очиж байсан монгол үндэстнүүдээс илүү зүрх шимшрэм байсныг ч хуучилсан юм. Юутай ч Чингисийн байлдан дагууллаас хойш 785 жилийн дараа монгол морьдын туурай тамгалсан газар шороон дээр гишгэж монгол цэргүүдийн уухай хоногшсон хэрэм туурьд хөл тавьж, буурал түүхийн жимээр аялж, богц дүүрэн ирсэн судлаачдын аян замын тэмдэглэлийг хуваалцлаа. Түүхийн гашуун үнэний гомдлыг тайлахаар гологдож гээгдсэн нэгэндээ “хайртай" хэмээн хэлэхийг хүсч буй судлаачдын багт амжилт хүсье.
-Судалгааны ажлаа хэзээнээс эхэлсэн бэ. Энэ бол монголчуудын хувьд цоо шинэ зүйл юм шиг ээ. Яагаад гэвэл өмнө нь ингэж газар дээр нь очиж баримттайгаар гаргасан зүйл гараагүй санагдана?
-Тийм ээ. Энэ бол монголчуудын хувьд цоо шинэ сэдэв. Урьд өмнө нь түүхийн ном судраас л янз бүрийн мэдээлэл олж сонсдог байсан. Бидний энэ судалгаа бол газар дээр нь очиж, монгол үндэстнүүдтэй биечлэн уулзаж, тэдний санаа бодол, сэтгэгдлийг нь хуваалцаж, баримтжуулан гаргаж буй гэдгээрээ олон хүний анхаарлыг татаж байна. Энэ бол ганц хоёр жил, ганц нэг удаагийн ажил биш. Нэг удаа очоод энд монгол байна гэж хэлэхийг хүсээгүй, олон удаа очсоны дараа жинхэнэ баталгаа, баримт, домог түүх яриаг олж судалж цуглуулсан байгаа. Олон удаа очиж, олон судалгаа баримтын үндсэн дээр тэр хүмүүсийн хууч яриаг сонссоны дараа тэд монголчууд байна гэж хэлэхийг хүссэн. Долоон жилийн туршид судалгааны ажлаа үргэлжлүүлж байна. Энэ хугацаанд Ойрхи Дорнод, Дундад Ази, Хятад гэсэн чиглэлээр торгоны замын дагуу, Чингис хааны очсон тосгон, тулалдаан болсон газар бүрт болж өгвөл тухайн явсан он дарааллын дагуу судлахыг хичээдэг.
-Одоогоор хичнээн газраар яваад байна вэ. Хичнээн улс оронд хичнээн монгол үндэстэн амьдарч байна вэ?
-Манай монгол улсын хүн амын тоо хоёр сая 7004-аад мянга гэсэн тоо гардаг. Энэ бол зөвхөн Монгол улсад байгаа монгол хүмүүсийн тоо. Харин дэлхий дээр яг монгол гэж нэрлэгддэг, монгол хэлээр ярьдаг монгол үндэстэн олон байна. Тэдний тоо 11 сая 500 мянга. Монгол гэдэг үндэстний тоонд багтаж болох Дагур, Бао-Ань, Ёгар, Дүнсиань гээд үндэстнүүдийг оруулах юм бол 18 сая гэдэг тоог судлаачид хэлдэг.
-Ихэвчлэн аль оронд монгол үндэстэн олноор амьдарч байна?
-Ерөнхийдөө тархан суурьшсан монголчууд дөрвөн хэсэг газар байгаа юм. Тархан суурьшсан монголчууд гэхээр 1990 онд Солонгост очсон монголчуудыг хэлээгүй шүү дээ. Харин түүхийн улбаанд, монгол хаадын угсаанаас, монгол цэргүүдийн удмаас, 10-т, 100-т, 1000-таараа тухайн нутаг оронд галаа сахиж үлдсэн, эсвэл шархдаад үлдсэн монгол цэргүүдийн удам угсааны тухай юм. Нэг тосгонд 200 мянгаараа ч юм уу, нэг аймагт 500 мянгаараа амьдарч байгаа энэ хүмүүсийн тухай яригдаж байгаа юм.
-Монгол үндэстэн ямар дөрвөн газар тархан суурьшиж байна гэдгийг тодруулбал...
-Нэгдүгээрт мэдээж Монгол улс гэдэг газар нутаг орно. Хоёрдугаарт БНХАУ. Энд 5 сая 900 мянга орчим монголчууд амьдарч байна. Дараа нь ОХУ. Халимаг, Буриад, Тува, Алтай гэдэг дөрвөн угсаатан бий. Үүний дараа Ойрхи Дорнод гэж нэрлэдэг Афганистан, Иран, Ирак, Пакистан, Энэтхэг улсууд. Энд Хазара, Аймак, Могол үндэстнүүд байдаг.
-Тархан суурьшсан монгол үндэстнүүдийг энэ яг монгол үндэстэн мөн гэдгийг юугаар, яаж нотолж байна вэ гэдэг нь уншигчдад сонирхолтой байгаа...
-Бид нарын судалгааны хэсэг маань яг 800 жилийн өмнөх байлдан дагууллын дараа түүх хэрхэн үргэлжилсэн бэ. Үүнийг бүгдээрээ мэдье, бодитойгоор хүмүүсийн ярианаас, ахуй байдлаас харъя гэж үзсэний үндсэн дээр тухайн улс орнуудад явж өөрийн биеэр судалгаа шинжилгээ, уулзалт ярилцлага хийж баримтжуулж байгаа юм шүү дээ. Миний хувьд яг таван жилийн турш энэ ажил дээр дагнан ажиллаж байна. Би өөрөө урлаг судлаач мэргэжилтэй учраас хүмүүсийн хувцас хэрэглэлээс маш олныг анзаардаг.
Хамгийн анх таван жилийн өмнө Цагаанмонгол гэдэг үндэстэн дээр очихдоо энэ ажил дээр тууштай зогсъё гэж бодсон. Бид хийхгүй юм бол хэн хийх юм бэ. Америк, Японы монголч эрдэмтэд энэ Афган, Иран, Хятадад очиж судалгаа хийхээсээ илүү үндэс угсаа нэгт бид өөрсдөө очиж. талхыг нь. төмсийг нь "очиж, талхыг нь, төмсийг нь" хувааж идэнгээ түүхийн улбаагаа бодитойгоор, баримттайгаар мэдэж авсан нь илүү үр дүнтэй, ач холбогдолтой шүү дээ.
-Та бүхнийг очиход тэр хүмүүс хэрхэн хүлээж авч байх юм?
-Анх цагаан монголчуудтай уулзахад "780-аад жилийн турш та нарыг хүндэлсээр ирлээ. Бид монгол хүмүүстэй уулзах хувьтай хүн байжээ" гэж их сайхан хүлээж авч, сэтгэлээ уудлан бидэнтэй ярилцсан. Тэдний амьдрал их хүнд л дээ. Шинийн 15 хүртэл гахайны махтай шөлтэй хоол иддэг. Хамгийн боломжтой хоол нь энэ. Бид тэдэнтэй уулзаж, ярилцаж байхдаа зүрх шимширмээр, өрөвдмөөр түүхийг харж байсан. Хэд хэдэн удаагийн уулзалт, судалгаагаар бид энэхүү баримт түүхээ монгол түмэндээ хүргэх нь бид нарын үүрэг юм байна гэж мэдрээд, одоо эхнээс нь ард түмэндээ сонирхуулж байна. Монголчууд маань маш өндөр сэтгэгдэлтэй хүлээн авч, бидэнд урмын үг хайрлаж байна.
-Тэрхүү монгол үндэстнүүд маань өөрсдийгөө монгол үндэстэн гэдгээрээ үнэхээр бахархаж байна уу. Монгол гэдэг улсын тухай ямар мэдээлэлтэй байна вэ?
-Хазара хүмүүс зургаан сая. Тэдний зарим нь "бид монгол биш" гэдэг. Яагаад гэвэл монголчуудын байлдан дагуулал, хүчирхэг байдлаас болоод бид 800 жилийн турш хүмүүсийн дарамтлал дор амьдарч байна гэдэг бол зарим нь бид монгол үндэстэн мөн, бид хаадын удам гэдэг. Дээд монгол үндэстнүүдийн хувьд боловсрол өндөртэй. Бараг бүгдээрээ их, дээд сургууль төгссөн тийм хүмүүс байдаг. Тэр хүмүүсийн хувьд монгол гэдэг нэрээр үнэхээр бахархдаг юм билээ. Тэд монголын бахархал болсон Чингис хаанаас эхлээд хар чоно, Чингисийн баатруудын зураг гээд монголын холбоотой бүхий л мэдээ мэдээллийг цуглуулдаг. Тэр бүү хэл, монгол дуучдын хамгийн сүүлийн үеийн CD хуурцгийг хүртэл монголоос өндөр үнээр захиж авчруулдаг. Харин Цагаан монгол, Дагур, Бао-ань, Ёгар, Салар үндэстнүүдийн хувьд үнэхээр монгол гэдэг үндэстэн байгаа болов уу, байхгүй болов уу. Хэрэв байгаа бол морио унаад, сэлмээ бариад явж байгаа байх даа гэж боддог. Афган хүмүүсийн хувьд дайн байлдаан болж байна. Тэнд мусулман шашин илүү давамгай. Дайн самуунтай байгаа
газар буй хүмүүс монгол гэдэг үндэстэн байгаа болов уу, очиж үзэх юмсан гэхээсээ илүү зүгээр л амьд мэнд, хоол ундтай байх юмсан гэдэг л тэр хүмүүсийн хамгийн том хүсэл, мөрөөдөл шүү дээ. Ер нь бол тухайн үндэстний боловсрол, өв уламжлалаа хэр зэрэг хадгалагдаж үлдсэнээс л шалтгаална.
-Хазара хүмүүсийг монгол үндэстэн гэдгийг нотлох зүйл нь юу вэ?
-Бид Чингис хааны очсон тосгон, хот бүрт очсон болохоор тэндээс үлдсэн туурь бодит байдлууд, мөн нутгийн ахмадуудын хууч ярианаас сонсоход үнэхээр монголчууд гэдэг нь нотлогддог. Хазара хүмүүсийн хувьд дари хэлээр ярьдаг боловч шагай гэх зэрэг зарим үгээ монголоор хэлнэ. Царай зүсний хувьд яг л монгол төрхтэй. Афганистанд Узбек, Тажик, Балуч, Пашту, Хазара гэсэн таван үндэстний хамгийн дор хүнд байдалтай байгаа үндэстэн нь Хазара. Пашту, Тажик, Балуч үндэстнийг ажиглахаар оросжуу ч юм шиг яг Узбекстанд очсон юм шиг сэтгэгдэл төрдөг. Ерөнхийдөө Дундад Азийн нийтлэг төрхийг хардаг. Харин гудамжаар явж байгаад энэ хазара үндэстэн байна даа гээд өөрөөс нь асуухад, эсвэл хүнээр асуулгахаар тэр хүн яг л хазара хүн байдаг. Манай ахтай адилхан ч юм шиг, эсвэл манай найзын аавтай ч адилхан юм шиг яг л монголжуу царайтай, хонин бор нүдтэй, намхан нуруутай, навтгар хамартай тийм л хүмүүс байдаг.
-Тархан суурьшсан монгол үндэстнүүдийн үндэснийхээ өв соёлыг хамгийн их хадгалж үлдсэн нь. Яг эх хэлээрээ ярьдаг юм уу...
-Сэтгэл догдолмоор, зүрх шимширмээр зүйл их харагддаг. Тэр хүмүүсийн монголоо гэсэн сэтгэлийг мэдрээд зүрх шимшрэхгүй байхын аргагүй. Дээд монголд очиход бага сургуулийнх нь музей бүгд монгол ахуй амьдралтай холбоотой байхыг харсан. Бүх ном судар нь монгол бичгээр бичигдсэн. "Нүүдэл суудал", "Лу", "Алтантовч", "Гэсэржангарын тууж, "Нууц товчоо", "Мандухай хатны түүх", "Батмөнх даян хааны түүх" гээд бүгд монголоор. Гэтэл манай залуус "бид монгол, бид монгол" гээд л яриад байдаг. Харин бид түүх соёл, өв уламжлалаа хэр авч үлдэж байгаа билээ. Ялангуяа залуучууд. Үнэхээр цээжээ дэлдэж байгаа бол яг түүн шигээ ямар нэгэн зүйлийг хийх хэрэгтэй байх аа. Ялангуяа монгол бичгээ чөлөөтэй хэрэглэдэг болчихвол маш гайхамшигтай. Монголоос 4000 км-ын хол, далайн түвшнээс 3800-5800 метрийн өндөрт байдаг. Уул толгод, гол мөрөн, нутаг ус нь бүгд монгол нэртэй. Бүх ерөөл магтаал, хоол унд, хувцас зүүсгэл, хөсөг тэрэг, эсгий үүд гээд монгол өв соёл тэнд илүү байна.
-Танд ер нь ингэж судлах санаа анх хэрхэн төрсөн бэ?
-Манай нэвтрүүлгийн дараа хүмүүс намайг олон төрлөөр хэлсэн. Зарим нь бараг хөдөө явж үзээгүй байж юу судлаад байгаа юм бэ гээд л. Би Улаанбаатарынх л даа. Монголын нийслэлийг дэлхий Хархорин гэж мэддэг байх гэж боддог юм. Хархорин гэдэг газар би арав гаруй жил амьдарсан. Тэнд амьдарч байхдаа л Монголын эзэнт гүрэн энэ л газраас эхэлсэн шиг, Монголын эзэнт гүрний нэр энэ газартай салшгүй холбоотой шиг яагаад энэ газраас судалгаа эхэлж явж болохгүй гэж бодсон. Энэ нь илүү зөв байх аа гэж бодсон. Миний мэргэжил, миний амьдарч байсан газар үүнд илүү нөлөөлсөн гэж боддог юм. Монголын жирийн нэг залуус, монголын төлөө цохилох зүрхтэй, мэдлэг, чадвартай залуус яагаад явж болохгүй гэж.
-Судалгааны ажил цааш хэдий болтол үргэлжлэх бол?
-Мэдээж судалгааны ажил цааш үргэлжилнэ. Улам илүү баялаг, өргөн хүрээтэй, шинэ содон, ховор мэдээллүүдийг авчирах болно. Манай багт эмч, багш гээд янз бүрийн мэргэжлийн хүмүүс явдаг. Заримдаа би ганцаараа ч явах нь бий. Зарим нь дайн самуунтай, хаалттай дэглэмтэй тийм газрууд учраас тийм гоё баян аяллаар, тухтай аяллаар ерөөсөө аялж үзээгүй гэхэд болно. Удахгүй би Иран, Ирак гэдэг газар луу явах гэж байна. Монголын эзэнт гүрний нийслэл Хархорин байсан гэдгийг бүгд мэднэ. Тэгвэл Монголын эзэнт гүрний баруун нийслэл Ираны Табриз гэдэг хот байжээ. Энэ газар луу очихын тулд нэлээн удаан оролдож байна. Явахыг их хүсч байна. Миний зорилго бол Чингис хааны очсон бүх газар очно гэж боддог. Очно гэдэгтээ найдаж байна. Иран, Ирак руу явчих юм бол ерөнхийдөө Чингис хааны очсон улсууд дуусч байгаа. Цаашлаад муж, хотууд руу очих юм.
-Танд ажлын амжилт хүсье.
Г.Мянганцэцэг
Мэдээлэлийн Эх Сурвалж энд дарна уу
Хазара Пакистан , Монгол Улс
Пакистан улсын иргэдээс тусдаа , Монгол Гарал Үүсэлтэй Хазара Нарыг монголд суурьшуулахтай холбогдсон асуудалд , Монгол улс ямар байр суурьтай хандах нь сонирхолтой байна.
Доорхи мэдээлэлийг уншаад нэгэн дүгнэлт хийнэ үү.
Япон улс дахь Монгол улсын элчин сайдын яамнаас Пакистаны иргэн Хазара виз авах гээд чадаагүй талаар Болодьн зочины хуудас дээр байгаа мэдээлэлийг энд бас хавсаргалаа.
Email : komailali@ymail.com
Comments :"During my visit to Japan, I planned to visit Mongolia, but the behaviour of Mongolian Embassy was very cold and even harsh. They asked the purpose of my visit, I told that I am a official of Government of Pakistan and intend to visit Mongolia just to see the country of My fore father. I told the Embassy that I am mongol, who during raids on wester world settled in Afghanistan and onward after a severe defeat by Afghan Govt: we came to present Pakistan and joined Royal British Army. Here a complete Corps not less 12000 Hazara Mongol troops in the name of Hazara Poineer formed who fought against Japan and stopped the Japanese Army in Burma, where hundreds of our hazara soldiers graveyard still exists. Some Married their and did not came back. Sorry I gone to history and subsequently the Embassy refused to give me visa. I shown my Passport, that I have already visited USA, England, Germany, Gerece, Beijing and now Japan but refused"
2009-05-13
Манай Монгол улс , уугуулшил, нутагшилтын талаар хууль гаргасан уу ? Монгол улсын бүс нутгын ашиг сонирхолд , эдгээр улс ямар байр сууринаас ханддаг вэ гэсэн цогц асуултууд гарч ирж байна.
Пакистан улс
Дипломат харилцаа тогтоосон огноо: 1962-07-06
МОНГОЛ, ПАКИСТАНЫ ХАРИЛЦАА
Монгол Улс, Лалын Бүгд Найрамдах Пакистан Улсын хооронд 1962 оны 3 дугаар сарын 1-нд дипломат харилцаа тогтсон. Хоёр орны хооронд дипломат харилцаа тогтоох асуудлыг хэлэлцэх явцад Энэтхэг, Пакистаны харилцааны байдлаас шалтгаалан Монгол Улс Элчин сайдаа Делигээс хавсарган томилохгүй байх хүсэлт тавьсныг харгалзан манай улс Элчин сайдаа Бээжингээс томилж ирсэн. Элчин сайд Д.Цэгмид 1964 онд, С.Сосорбарам 1973 онд, Л.Чулуунбаатар 1979 онд, Ё.Очир 1989 онд, Д.Цахилгаан 1999 онд, Б.Амарсанаа 2004 онд тус тус ИЖБ-ээ барьсан. Пакистаны Элчин сайд 1964, 1966, 1972, 1975, 1981, 1989, 1994, 1999, 2000, 2003 онуудад ИЖБ-ээ барьсан. Бээжинд суугаа шинэ Элчин сайд Салман Баширт агрман хүссэнд зөвшөөрсөн хариуг 2005 оны 4 дүгээр сард өгөв.
Бангладешийн тусгаар тогтнолыг манай улс хүлээн зөвшөөрснийг эсэргүүцэн, пакистаны тал 1972 оны 1 дүгээр сарын 13-нд Монголтой дипломат харилцаагаа тасалсан тухай ноотыг Москва дахь ЭСЯ-аараа дамжуулан өгсөн. Үүнтэй холбогдуулан манай ГХЯ-ны төлөөлөгч мэдэгдэл гаргажээ. Уг мэдэгдэлд “Манай Засгийн газар улс түмний тэгш эрх, өөртөө засан тохинох явдлыг хүндэтгэх тухай НҮБ-ын дүрмэнд заасан зарчмыг баримтлан, Энэтхэгийн хойгт буй болсон бодит байдлыг үндэслэн, Бангладеш улсыг хүлээн зөвшөөрсөн бөгөөд энэ дипломат алхам нь Пакистаны эсрэг огтхон ч чиглээгүй” гэдгийг дурдаад, “Пакистан улстай найрсаг харилцаагаа хөгжүүлэн бэхжүүлэхийн тулд цаашид ч чармайх болно” гэсэн аж. 1972 оны 5 дугаар сараас Москва дахь Пакистаны Элчин сайд хоёр орны харилцааг сэргээх асуудлаар манай Элчин сайдтай хэд хэдэн удаа ярилцсаны дараа мөн оны 8 дугаар сарын 2-нд Засгийн газрынхаа нэрийн өмнөөс дипломат харилцааг сэргээх санал тавьж, ноот гардуулсан. Манай тал уг асуудлыг нааштайгаар хүлээн авч, хоёр тал анх харилцаа тогтоосон өдрийг дипломат харилцаа тогтоосон өдрөөр тооцохоор тохиролцсон. Монгол, Пакистан хоёр улс олон улсын тавцанд зарим асуудлаар бие биеэ дэмжиж ирсэн.
1967 онд НҮБ-ын Аюулгүйн Зөвлөлийн байнгын бус гишүүнд Пакистан улс нэрээ дэвшүүлэхэд манай улс дэмжсэн. Мөн 1974 онд НҮБ-ын IV хороонд Элчин сайд Б.Дашцэрэнг илтгэгчээр сонгоход Пакистан улс дэмжиж байсан. 1997 онд НҮБ-ын Эдийн засаг, нийгмийн зөвлөлд Пакистанаас нэр дэвшигч сонгогдоход Монгол Улс дэмжлэг үзүүлсэнд Пакистаны Гадаад хэргийн сайдаас манай Гадаад харилцааны сайдад талархал илэрхийлсэн захидал ирүүлсэн. Үндэсний баярын өдрийг тохиолдуулан хоёр орны төр, засгийн удирдагч нар харилцан баяр хүргэсэн цахилгаан утас тогтмол солилцож байна. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Нацагийн Багабанди 2002 оны 6 дугаар сарын 4-нд Казахстаны Алматы хотноо болсон Төв Азид итгэлцэлийг бэхжүүлэх, хамтран ажиллах Зөвлөлгөөний анхдугаар чуулганы үеэр ЛБНПУ-ын Ерөнхийлөгч П.Мушаррафтай уулзаж бүс нутгийн аюулгүй байдал, хоёр орны харилцаа, хамтын ажиллагааны асуудлаар санал солилцсон.
Монгол Улсын Дэд Eрөнхийлөгч, Улсын Бага хурлын дарга Р.Гончигдорж тэргүүтэй парламентын төлөөлөгчид 1992 оны 3 дугаар сард Азийн сангийн шугамаар Пакистанд айлчилж, хоёр орны төрийн эрх барих дээд байгууллагуудын хооронд харилцаа тогтоох талаар ярилцаж, Пакистаны парламентын хуралдааны явц, үйл ажиллагаатай танилцаж, туршлага судалсан. “Шилжилтийн үе дэх БНМАУ-ын Үндсэн хуулийн үүрэг” сэдвээр 1991 оны 11 дүгээр сард Улаанбаатар хотноо болсон симпозиумд Пакистаны парламентын гишүүн Асиф Фасимал Дин Хэн Вардак, доктор Мухамед Рахман нар оролцсон.
Пакистаны төлөөлөгчид Хөдөө аж ахуйн яамны удирдлагатай уулзаж, мал аж ахуйн гаралтай бүтээгдэхүүн Монголоос худалдан авах, бага оврын гурилын үйлдвэр, цахилгаан станц нийлүүлэх боломжийн талаар санал солилцож байжээ. ЛБНПУ-ын Гадаад хэргийн сайд Абдул Саттар Монгол Улсын Гадаад хэргийн сайд Л. Эрдэнэчулууныг Пакистанд айлчлахыг 2000 онд урьсан. 2003 оны 9 дүгээр сард Улаанбаатар хотноо болсон АШСТО-уудын V бага хуралд Пакистаны парламентын хоёр гишүүн ирж оролцсон. Худалдаа, эдийн засгийн харилцааны хувьд 1998, 1999 онд манай улс нийт 400 орчим мянган ам. долларын бараа импортолсон бол 2000 онд 134 мян. ам.долларын, 2001 онд 6,8 мян. ам.доллар бүхий 19,4 тонн хонины сэмлээгүй буюу самнаагүй ноос экспортолсон байна.
Харин сүүлийн жилүүдэд гадаад худалдааны хэмжээ эрс буурсан үзүүлэлттэй байна. Манай улсаас Пакистаны дипломатын курс, ИАТГ-ын сургалт, семинарт тус тус 2 хүн жил бүр оролцож байсан. Тус орны дотоод байдал болон бүс нутгийн байдлаас үүдэн дээрх курс, сургуулиудад манай орноос сүүлийн 3 жилд хүн хамрагдаагүй болно. 2004 оны 8 дугаар сард Элчин сайд Б.Амарсанаа Пакистан улсад очиж ИЖБ барих үeэр Пакистаны Eрөнхийлөгч болон Гадаад хэргийн Төрийн нарийн бичгийн дарга нар Монгол Улсад бизнс эрхэлж буй пакистан иргэдийн визний асуудлыг аль болох нааштай хэлбэрээр зохицуулах, тэдний бизнeсийн үйл ажиллагааг дэмжих замаар хоёр орны хоорондын худалдаа, эдийн засгийн харилцааг өргөжүүлэх санал дэвшүүлж байжээ. 2004 оны 5 дугаар сараас 10 дугаар сар хүртэл Монгол Улсад зорчих, хувийн урилгаар ирэх, оршин суух зөвшөөрлийн хугацаа сунгах болон олон удаагийн виз хүссэн Пакистаны 33 иргэн /хувийн урилгаар ирэх 13, оршин суух зөвшөөрөл авах, сунгуулахаар 14/ Харьяатын албанд хандсан байна.
Эдгээр иргэдэд TEГ-ын саналыг үндэслэн татгалзсан хариу өгчээ. Энэ асуудлыг нааштай шийдэхийг Бээжинд суугаа Пакистаны ЭСЯ манай талаас удаа дараа хүсч байгаа ба энэ 6 дугаар сарын 24-25-нд Улаанбаатар хотноо болсон АРФ-ын хуралд оролцсон Пакистаны ЭСЯ-ны зөвлөх Бабар Амин ГХЯ болон ХЗДХЯ-нд холбогдох хүмүүстэй уулзсан байна. Одоогийн байдлаар Пакистаны 17 компани Монголд үйл ажиллагаа явуулж байгаа бөгөөд тэд Гадаадын хөрөнгө оруулалтын газар бүртгэлтэй ба автомашин оруулж ирж монголын зах зээл дээр борлуулдаг байна.
Эдгээр компаниудад хийсэн шалгалтаар оруулж ирсэн машинаа улсын бүртгэлд оруулалгүй борлуулж байсан, татвараас зайлсхийсэн зэрэг дутагдал илэрсэн байна. Монгол хүнтэй гэр бүл болсон 7 Пакистаны иргэд манайд оршин сууж байна. Лалын Бүгд Найрамдах Пакистан Улсаас Монгол Улсад суух шинэ Элчин сайд Салман Башир-т агрeман хүссэнд манай тал зөвшөөрсөн хариу 2005 оны 4 дүгээр сарын 6-нд өгчээ. Тэрээр энэ 6 дугаар сарын 13-нд ИЖБ-ээ барих санал тавьсан ба хугацаа богино байсан тул түр хойшлуулаад байна.
Мэдээлэлийн Эх Сурвалж
МОНГОЛ, ПАКИСТАНЫ ХАРИЛЦАА
Монгол Улсаас БНХАУ-д суугаа Элчин сайдын Яам ЛБНПУ, ЛБНПУ-аас БНХАУ-д суугаа Элчин сайдын Яам Монгол Улсын хэргийг тус тус хамаардаг.
Хоёр орон дипломат харилцаа тогтоосноос хойш Элчин сайд нараа тогтмол харилцан томилж ирсэн. Монгол Улсын Элчин сайд Д.Цэгмид 1964 онд, С.Сосорбарам 1973 онд, Л.Чулуунбаатар 1979 онд, Ё.Очир 1989 онд, Д.Цахилгаан 1999 онд, Л.Амарсанаа 2004 онд тус тус Пакистан Улсад ИЖБ-ээ барьсан. Монгол Улсаас БНХАУ-д суугаа Элчин сайд Г.Батсүх 2005 онд ЛБНПУ-д хавсран суух Элчин сайдаар томилогдон ажиллаж байна.
ЛБНПУ-ын Элчин сайд нар 1964, 1966, 1972, 1975, 1981, 1989, 1994, 1999, 2000, 2003, 2005 онуудад тус тус Монгол Улсын Төрийн тэргүүнд ИЖБ-ээ барьсан.
Үндэсний баярын өдрийг тохиолдуулан хоёр орны төр, засгийн удирдагч нар цахилгаан утас тогтмол солилцдог.
Монгол Улс, Пакистан Улс нь хоёр тал, олон талын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхийг эрмэлзэж олон улсын тавцанд бие биеийн байр суурийг ойлголцож, найрсгаар хамтран ажилладаг.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч асан Н.Багабанди 2002 оны 6 дугаар сарын 4-нд Казахистаны Алматы хотноо болсон Төв Азид итгэлцэлийг бэхжүүлэх, хамтран ажиллах Зөвлөлгөөний анхдугаар чуулганы үеэр ЛБНПУ-ын Ерөнхийлөгч П.Мушаррафтай уулзаж бүс нутгийн аюулгүй байдал, хоёр орны харилцаа, хамтын ажиллагааны асуудлаар санал солилцож байв. Монгол Улсын Дэд Ерөнхийлөгч, Улсын Бага Хурлын дарга асан Р.Гончигдорж тэргүүтэй парламентын төлөөлөгчид 1992 оны 3 дугаар сард Пакистанд айлчилж, хоёр орны төрийн эрх барих дээд байгууллагуудын хооронд харилцаа тогтоосон.
2003 онд Улаанбаатар хотноо болсон Ардчилалыг шинээр буюу сэргээн тогтоосон орнуудын тавдугаар Бага хуралд Пакистаны Парламентын төлөөлөгчид оролцож байв. 2005 онд Пакистан Улсад болсон Азийн хамтын ажиллагааны яриа хэлэлцээ(ACD)-ний сайд нарын уулзалтад Монгол Улсын Гадаад хэргийн сайд асан Ц.Мөнх-Оргил оролцов.
Худалдаа эдийн засгийн харилцааны хувьд 1998, 1999 онд манай улс нийт 400 орчим мянган ам.долларын бараа импортолсон бол 2000 онд 134 мянган ам.доллар, 2001 онд 6,8 мянган ам.долларын 19,4 тонн хонины самнаагүй ноос экспортолсон байна. Харин сүүлийн жилүүдэд гадаад худалдааны хэмжээ эрс буурсан үзүүлэлттэй байна.
Монгол, Пакистаны Худалдааны танхимууд 2003 онд харилцаа тогтоосон.
Пакистаны тал залуу дипломатуудад зориулсан тусгай сургалт, шуудан холбоо, банк, санхүү, төмөр зам, хяналт шалгалт, иргэний нислэг зэрэг чиглэлээр зохион байгуулдаг богино хугацааны сургалтад Монгол Улсын мэргэжилтнүүдийг хамруулдаг.
Мэдээлэлийн Эх Сурвалж
Холбоотой мэдээлэл
Seminar on racial similarity in relationships between Hazaras & Mongols held in Quetta
Монголд Хазара Бизнэсмэнүүд авчрах
ПАКИСТАНЫ ХАЗАРУУД: ХОЛБОО ТОГТООМООР БАЙНА...
Bolod's Tours & Guesthouse
Монгол хувь хүмүүс , олон нийтийн байгууллага, бизнэсийн байгууллагууд ашиг сонирхолоо нэгтгэж байж , бидний чин хүсэл бүрдэх юм.
Дэлхийн монголчууд нэгдэгтүн .
Dear Guest,
Sain bainu?/ "Are you fine?"/. Ta saikhan namarjij bainu?/"Are you having a good autumn ?"
It's me, Bolod, a Mongol man who runs a tour operator-the Bolod's Tours and Guesthouse in Mongolia.
Thank you for visiting my live website! It's about Mongolia and the Mongols.
Welcome to the ancestral heartland for more than 12 mln. Mongols who live now in 8 countries/Mongolia/2.7mln/, China/6.0mln/, Afghanistan/2.5-3.0mln/, Russia/0.8mln/, Iran, Burma, Kyrgyzstan and Pakistan/. ...If we can bring Mogholis, Kalmyks and those Hazaras who are clearly of Mongol descent and who want it themselves, back to the central land of their ancestors ?! They wouldn't be coming to Mongolia as refugees, they will be here at home ! ... If Astana is bringing the Kazaks from different countries to Kazakhstan in order to make their country stronger, why Ulaanbaatar wouldn't consider to do the same?! We have enough land for everybody who wants to settle in the ancestor's land. UN should help us too. When Soviet Union ended up with the splits, Germany has received ethnic Germans from Russia, Kazakhstan, Ukraine and other former republics too. Remember, Turkey received ethnic Turks from Bulgaria when Todor Jivkov changed his mind towards them. Russia welcomes more and more ethnic Russians from the post-Soviet countries to settle in their country.
We, the Mongols are even more separated than the ill-fated Kurdish people. Do we know any person, any family or any nation who is happy for being separated ?!
We invite you to visit the country and its people. You will be visiting a people with centuries-old nomadic lifestyle, listening to the absolute silence and breathing the purest ever air and seeing the eternal blue sky dominating over this beautiful land on Central Asian plateau:
green taiga forests, the second largest fresh water lake in Siberia, ancient burials, icy streams of crystal clear rivers, in its north,
two-humped camels, towering sand dunes, green oases with saksaul trees, rocky mountains in scarsely green plains, natural formations of cliffs... in its South,
endless steppes, homeland of best horses, bird gathering at blue lakes, fishing rivers, numerous gazelles, volcanic craters... in its East,
snow capped mountains, great lakes, rock paintings, steep canyons, yak herds and massive sand dunes, mountain and field caves ... in its West!
Discover Mongolia with Bolod's Tours which operates since 1991! Stay comfortably in Bolod's guesthouses operate since 2000! It's a truly experienced native tour operator and guesthouse reccommended by Lonely Planet's "Mongolia" guidebook of 2001/page 139/ and 2005/pages 69, 72/ and its "Trans Siberian Railway" of 2006/p. 263/, "Mongoru"/in Japanese/ by Globe-Trotter/ of 2007-2008/page 56/, "Mongolie" by Petit Fute of 2008-2009/page 86/and on the www.mongoliatourism.gov.mn- the official tourism website of Mongolia.
What's now the situation with Mongolia's tourism like? As Mr. Davaadorj Ts, the Minister of the Manufacturing and Trade admitted on October 2nd, 2007, on TV, "-Now, most foreign tourists enter and leave Mongolia by foreign-owned airlines or trains, stay at foreign-owned accommodations, eat at foreign restaurants and travel with foreign tour companies". It's true, indeed, nowdays.
This country doesn't need foreign investments in fields where the Mongols are capable or must do businesses themselves. What kind of foreign investments does Mongolia indeed need? The country needs foreign investment in manufacturing and technology most!!! Mongolia's rulers must serve in the interests of their own people.
I'm almost one of patriots who want to remain in this last homeland instead of emigrating abroad as too many Mongols do so. Exodus of its young population and export of its women are the greatest threats to the further existense of Mongols as a nation...
Nationwide mining boom and gold rush are the greatest threat to Mongolia's nature... The gold may feed the people for 50 years, while preserved Nature-Mother would be able do it for another 5000 years.
Thank you for taking your time visiting my modest website.
I will keep my website live and constantly updated.
Bolod
Мэдээлэлийн эх сурвалж энд дарна уу
Subscribe to:
Posts (Atom)